Bir Kişiyi İnternetten Nasıl Bulabilirim? Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Sosyal Adalet Açısından Bir Bakış
İstanbul gibi büyük bir şehirde yaşıyorum. İnsanlar bir arada, ama aslında birbirlerinden ne kadar uzaklar. Yolda yürürken, toplu taşımada ya da iş yerinde bazen birinin yüzüne takılıp, “Keşke onu tanısam” dediğim oluyor. Peki ya, gerçekten birini bulmak istesem? Bunu internetten yapabilir miyim? “Bir kişiyi internetten nasıl bulabilirim?” sorusu basit gibi görünse de, toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet gibi kavramlarla derin bir ilişkiye sahip. Hem de öyle bir ilişki ki, sadece teknolojiye bakarak anlayamayacağımız kadar karmaşık. Hadi bunu biraz daha açalım.
İnternette Kişi Aramak: Cinsiyet ve Güvenlik Faktörü
Birini internet üzerinden aramak aslında çoğumuzun zaman zaman yaptığı bir şey. Ancak, bir kadının ya da LGBTİ+ bir bireyin internet üzerinden biriyle iletişim kurma isteği, genellikle bir erkeğin ya da cis-heteroseksüel bir bireyin durumu ile kıyaslandığında çok daha dikkatli ve temkinli olmalarını gerektiriyor. Kendimden örnek verecek olursam, İstanbul’daki günlük yaşamımda sokakta, toplu taşımada ya da sadece bir kafede, kadının “güvende” hissetmesi için sürekli bir tehdit algısı vardır. Hangi durumda birinin “tek başına” olmasının güvenli olmadığını düşünüyorsun? Çoğu zaman, kadınlar internet üzerinden de tanımadıkları insanlarla kolayca iletişime geçerken, güvenlik kaygıları güdüyorlar.
Toplumsal cinsiyet eşitsizliği, interneti kullanarak bir kişiyi bulma ve tanıma sürecine yansıyor. Kadınlar, internet üzerinden tanıştıkları kişilerden genellikle daha fazla tehdit alıyorlar. Aynı şekilde, cinsiyet kimliği ve cinsel yönelim konusunda kendini daha açık ifade eden LGBTİ+ bireyler de, sanal ortamda tanıştıkları kişilere karşı daha temkinli olmak zorunda kalabiliyorlar. Örneğin, geçtiğimiz hafta ofiste bir arkadaşım, kendisiyle aynı cinsiyete sahip birini bulmanın ne kadar zor olduğunu anlatıyordu. İnternet üzerinden tanıştığı biri, profiline bakıp ona “biraz fazla maskülen” dediğinde, onu gerçekten tanımadan dışlamıştı. Hadi bunu biraz daha derinleştirelim: İnternette birini bulmak, bazı kimlikler için neden bu kadar karmaşık hale geliyor?
Çeşitlilik ve Dijital Erişim
Çeşitlik, internet dünyasında karşımıza farklı şekillerde çıkıyor. Her ne kadar internet, aslında her türlü kimlikten, etnik gruptan, meslekten, coğrafyadan insanı bir araya getirse de, dijital dünyada erişim eşitliği hala büyük bir problem. İstanbul gibi büyük şehirlerde, bazı insanlar interneti hemen her alanda kullanabilirken, daha düşük gelir seviyesindeki insanlar ya da kırsal kesimde yaşayanlar bu fırsatlardan yararlanamayabiliyor. Çeşitli etnik kökenlerden gelen insanların, dijital dünyada kendilerini ifade etme şekilleri ve bu platformlara erişim hakları da birbirinden farklı olabilir.
Bu bağlamda, bir kişiyi internetten bulmak, herkes için aynı derecede kolay değil. Mesela, internete erişimi olmayan biri, doğrudan “Bir kişiyi internetten nasıl bulabilirim?” sorusunun cevabını aramak yerine, başka yollarla tanıdığı insanlara yönelmek zorunda kalabilir. Oysa daha yüksek gelirli gruplar ya da teknolojiye daha yakın olanlar için internet üzerinden tanışmak oldukça kolay. Bu çeşitlilik farkı, dijital dünyadaki eşitsizliğin bir yansımasıdır. “Birini nasıl bulurum?” sorusu sadece bilgiyi değil, o bilgiye erişim yetisini de sorgulayan bir sorudur.
Sosyal Adalet ve Dijital Dünyada Eşitlik
Sosyal adalet, dijital dünyada eşitlik meselesini direkt etkileyen bir kavramdır. Teknolojinin hayatımıza girmesiyle birlikte, sosyal adalet anlayışı da dijital alanlara taşındı. Fakat burada dikkat edilmesi gereken çok önemli bir nokta var: Teknolojinin sunduğu imkanlar, toplumdaki tüm bireyler için eşit değil. Örneğin, bazı grupların internet kullanımına daha az erişimi olması, onları dijital dünyada daha az görünür kılabiliyor. Bu da “Bir kişiyi internetten nasıl bulabilirim?” sorusunu soran farklı bireylerin deneyimlerini değiştiren önemli bir faktör.
Bir de sosyal medyanın getirdiği bir başka faktör var. Bazı insanlar, görünürlüklerine göre daha fazla etkileşim alabiliyorlar. Bu, toplumsal cinsiyet rollerine ve sınıfsal farklara göre değişebiliyor. Bir kadının ya da farklı etnik gruplara ait bir bireyin, internette kendini ifade etme şekli, toplumda üstlendiği roller nedeniyle sınırlı olabiliyor. Toplumsal adalet perspektifinden bakıldığında, aslında dijital dünyadaki eşitsizlikler, offline dünyadaki adaletsizliklerin bir yansıması. İnsanlar sadece fiziksel olarak değil, dijital olarak da ayrımcılığa uğrayabiliyorlar.
Sonuç: İnternet ve İnsanlık Hali
Sonuç olarak, bir kişiyi internetten nasıl bulabileceğimizi sorarken, aslında daha büyük bir sorunun da kapılarını aralıyoruz: İnternetteki eşitsizlikleri nasıl aşabiliriz? Toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet açılarından baktığımızda, birinin dijital dünyada görünürlük kazanması, aslında toplumsal yapılarla ve bireysel koşullarla bağlantılı. Kadınların, LGBTİ+ bireylerin ve düşük gelir gruplarının dijital dünyada daha fazla yer alabilmesi, onların internette kendilerini ifade edebilmeleri için eşit fırsatlar sunulması gerekiyor. Bu sadece “Bir kişiyi internetten nasıl bulabilirim?” sorusuna verilen cevabı değil, toplumsal yapıyı yeniden şekillendiren bir anlayışı da gerektiriyor.